Starost i spol

Starosno-spolna struktura stanovništva predstavlja najvažniju demografsku karakteristiku svake populacije. Starost stanovništva iskazuje se u navršenim godinama života, prema stanju na dan 30. rujna 2013. godine u 24. 00 sata, što predstavlja kritični momenat popisa. Spol je jedno od osnovnih demografskih obilježja i prikupljano je u svakom popisu stanovništva. Ukoliko za neku osobu na popisnom obrascu nije dat odgovor na pitanje o spolu, tijekom obrade popisne građe, podatak o spolu je dodat na temelju drugih podataka o osobi (jedinstveni matični broj, položaj člana u obitelji, pitanje o broju živorođene djece i sl.).

Bračno stanje

Podaci o stanovništvu prema zakonskom bračnom statusu su prikupljeni na temelju izjave osoba o njihovom formalno-pravnom bračnom statusu. U popisu 2013. godine prvi put su prikupljeni i podaci o osobama koje žive u neformalnoj zajednici. Prema formalno-pravnom kriteriju, stanovništvo staro 15 i više godina je razvrstano prema bračnom statusu u četiri kategorije: nikad oženjen/udata, oženjen/udata, razveden/razvedena i udovac/udovica.

Fertilitet za žensko stanovništvo staro 15 i više godina

Podaci o broju živorođene djece relevantni su kako za sagledavanje konačnog efektivnog fertiliteta (za žene izašle iz fertilnog razdoblja) i dosadašnjeg efektivnog fertiliteta (ukoliko je riječ o ženama koje se nalaze u fertilnom razdoblju), tako i za sagledavanje obujma nesudjelovanja žena u reprodukciji. Pored podataka o broju živorođene djece, u popisu 2013. godine prikupljeni su i podaci o mjesecu i godini rođenja prvog, drugog i najmlađeg živorođenog djeteta.

Etničko/ nacionalno izjašnjavanje

Člankom 12. Zakona o popisu definirano je da osobe nisu obvezne da se izjašnjavaju o etničkoj/ nacionalnoj pripadnosti. Sukladno tim, ispitanici su imali mogućnost da se ne izjasne o ovim pitanjima.

Izjašnjavanje o vjeroispovijesti

Člankom 12. Zakona o popisu definirano je da osobe nisu obvezne da se izjašnjavaju o vjerskoj pripadnosti. Sukladno tim, ispitanici su imali mogućnost da se ne izjasne o ovim pitanjima.

Materinji jezik

Pod materinjim jezikom podrazumijeva se jezik koji je neka osoba naučila govoriti u ranom djetinjstvu, odnosno jezik koji osoba smatra svojim materinjim jezikom, ako se u kućanstvu govorilo više jezika.

Mjesto rođenja

Za mjesto rođenja upisivalo se ono mjesto (naseljeno mjesto, općina ili druga država) gdje je osoba zaista rođena, a koje je upisano u osobne dokumente. Za osobe rođene u zemlji prikupljeni su podaci o općini i naseljenom mjestu dok su za osobe rođene u inozemstvu prikupljeni samo podaci o zemlji rođenja.

Mjesto ranijeg stanovanja

Određivanje kontigenata autohtonog stanovništva, odnosno osobe koje od rođenja stanuju u istom mjestu i nisu se nikada selile, i doseljenog stanovništva vrši se na temelju pitanja da li se osoba doselila u mjesto popisa iz drugog naseljenog mjesta u BiH ili iz druge države. Za osobe koje su se doselile u mjesto popisa iz drugog mjesta u BiH prikupljani su podaci o općini i naseljenom mjestu iz kojeg su se osobe doselile u mjesto popisa kao i podaci o mjesecu i godini doseljenja. Za osobe koje su se u mjesto popisa doselile iz inozemstva prikupljani su podaci o zemlji iz koje se osoba doselila i podaci o mjesecu i godini doseljenja.

Izbjeglice iz BiH

Izbjeglice iz BiH su državljani BiH koji su se nalazili izvan BiH, a koji su zbog sukoba bili prognani iz svog boravišta ili su napustili svoje boravište u BiH i izbjegli u inozemstvo. Izbjeglicama su smatrana i djeca koja su rođena tijekom trajanja izbjeglištva jednog od roditelja kao i sve osobe čije je trajanje izbjeglištva bilo kraće od godinu dana.

Raseljene osobe

Za raseljene osobe prikupljeni su podaci o općini i naseljenom mjestu iz kojeg su raseljene u razdoblju nakon 30.04.1991. godine. Raseljenim osobama smatrana su i djeca koja su rođena u vrijeme dok je jedan od roditelja imao status raseljene osobe. Pored podataka kojima su identificirane raseljene osobe, prikupljeni su i podaci o tome da li se osoba vratila u naseljeno mjesto iz kojeg je raseljena kao i podaci o formalno-pravnom statusu raseljene osobe.

Državljanstvo države

Podaci o državljanstvu prikupljeni su na temelju izjave osobe obilježavanjem jednog od navedenih odgovora: BiH, BiH i druge države, druge države ili bez državljanstva.

Ekonomska aktivnost

Ekonomski aktivno stanovništvo čine osobe koje obavljaju neko zanimanje i osobe koje su nezaposlene. Osobe koje obavljaju neko zanimanje tj. zaposlene su osobe koje imaju 15 godina i više i koje su u referentnom tjednu od 23. do 29. rujna radile/obavljale aktivnost najmanje jedan sat za plaću ili naknadu, bez obzira na njihov formalni status ili nisu radile u referentnom tjednu, ali imaju posao na koji će se vratiti. Nezaposlene su osobe koje imaju 15 i više godina i koje nisu radile u referentnom tjednu, aktivno su tražile posao zadnjih mjesec dana i mogle bi početi raditi u naredna 2 tjedna.

Ekonomski neaktivno stanovništvo su osobe koje nisu razvrstane ni u jednu gore navedenu kategoriju. Ekonomski neaktivne osobe su učenici (15 i više godina), studenti, umirovljenici, kućanice, osobe nesposobne za rad, te ostale ekonomski neaktivne osobe.

Aktivnost

Podaci o aktivnosti prikupljani su za sve osobe 15 i više godina starosti, tj. osobe rođene prije 01.10.1998. godine. Na postavljeno pitanje o obavljanju aktivnosti barem jedan sat u tijeku tjedna od 23. do 29. rujna 2013. godine radi stjecanja sredstava za život ili u svojstvu neplaćenog pomažućeg člana, osobe su mogle da se izjasne da su obavljale aktivnost ili da nisu obavljale aktivnost, ali imaju posao na koji će se vratiti ili da nisu uopće obavljale aktivnost.

Radni status

Podaci o položaju osobe u zaposlenosti, tj. radnom statusu osobe prikupljani su za sve osobe koje su tijekom tjedna od 23. do 29. rujna 2013. godine radile/obavljale neku aktivnost barem jedan sat kako bi stekle sredstva za život ili bile neplaćeni pomažući član ili nisu radile, ali su imale posao na koji će se vratiti, odnosno za osobe koje su nekada radile/obavljale aktivnost. Osobe su mogle da se izjasne za jedan od slijedećih položaja u zaposlenosti:

1. Zaposlenik: osoba koja radi za poslodavca i koja za svoj rad prima plaću ili naknadu bilo u novcu ili naturi, bez obzira imaju li formalni ugovor o zaposlenju ili ne;
2. Poslodavac: osoba koja je vlasnik poduzeća, prodavnice, ureda ili radi u kooperaciji sa drugom osobom, a pri tome zapošljava radnike;
3. Samozaposlen: osoba koja je vlasnik poduzeća, prodavnice, ureda ili radi u kooperaciji sa drugom osobom, a pri tome ne zapošljava radnike.

Zanimanje

Zanimanje osobe je skup poslova i radnih zadataka koji su sadržajno i organizacijski srodni i povezani, a za njihovo obavljanje potrebna su znanja, sposobnosti i vještine. Zanimanje osobe određivano je prema vrsti posla, a ne (isključivo) prema školskoj spremi ili zvanju stečenom obrazovanjem.

Djelatnost

Djelatnost je karakteristika ekonomske aktivnosti poduzeća, ustanove, zanatske radnje, slobodnog zanimanja, poljoprivrednog imanja ili bilo kojeg drugog oblika poslovnog subjekta, ali i samostalnog posla, u kojem osoba obavlja svoje zanimanje radi stjecanja sredstava za život. Djelatnost poslovnog subjekta u kojem osoba radi ne ovisi od specifičnog posla, odnosno zanimanja kojeg osoba obavlja, nego od karakteristika ekonomske aktivnosti poslovnog subjekta koja se najčešće iskazuje vrstom roba i usluga koje subjekt proizvodi ili pruža.

Najviša završena škola

Pod najvišom završenom školom podrazumijeva se vrsta škole čijim je završavanjem osoba stekla najvišu razinu obrazovanja i diplomu ili svjedočanstvo o završenoj školi. Nije se pravila razlika je li škola završena u redovitoj školi ili u školi koja zamjenjuje redovitu (npr. škole za obrazovanje odraslih), odnosno je li završena polaganjem ispita u redovitoj školi ili završavanjem nekog tečaja za skraćeno školovanje (npr. tečaj za skraćeno završavanje osnovne škole itd.) u sklopu redovite škole. Tečajevi čijim se završetkom nije steklo svjedočanstvo redovite škole, nisu se uzimali u obzir kao odgovori na ovo pitanje, nego se davao odgovor o prethodno završenoj školi iz formalnog sustava obrazovanja.

Stečeno zvanje

Podaci o stečenom zvanju prikupljeni su za sve osobe koje kao najvišu završenu školu imaju završenu visoku školu, fakultet, akademiju ili sveučilište. S obzirom da su u visokom obrazovanju izvršene reforme kojima su primijenjeni principi Bolonjske deklaracije, podaci o stečenom zvanju obuhvataju zvanja stečena prema starom programu studiranja i zvanja stečena prema bolonjskom programu studiranja. Podaci o zvanjima koja su stečena prema starom programu visokog obrazovanja obuhvataju podatke o diplomiranim, specijalistima, magistrima i doktorima znanosti.

Pismenost

Pismenom se smatra osoba koja može sa razumijevanjem i pročitati i napisati kratku, jednostavnu izjavu o svom svakodnevnom životu, u suprotnom osoba je nepismena.

Računarska pismenost

Računarska pismenost definira se kao sposobnost osobe da obradi tekst, izradi tablice, koristi e-mail i internet. Djelimično računarski pismenom osobom smatra se osoba koja zna obavljati bar jednu od navedenih aktivnosti. Osoba koja ne zna da obavlja ni jednu od navedenih aktivnosti smatra se računarski nepismenom.

Invaliditet

Sukladno preporukama Vašingtonske skupine za statistiku invaliditeta, podaci o invliditetu prikupljeni su na temelju pitanja o vrsti poteškoće, stupnju poteškoće i uzroku poteškoće. Osobe su mogle da imaju više različitih vrsta poteškoća, a za svaku poteškoću prikupljeni su podaci o stupnju i uzroku poteškoće. Vrste poteškoće su: vid, sluh, hod, pamćenje, koncentracija, oblačenje i održavanje osobne higijene, komunikacija.

Kućanstva

Pоpisоm su оbuhvаćеnа svа individuаlnа (privаtnа) kućanstva оsоbа јеdinicа pоpisа, svа kоlеktivnа kućanstva (sаstаvlјеnа оd оsоbа kоје živе u ustаnоvаmа zа trајnо zbrinjаvаnjе dјеcе i оdrаslih, u bоlnicаmа zа smјеštај nеizlјеčivо bolesnih, u manastirima ili drugim vјеrskim оbјеktimа i slično).

Kućanstvom se smatra svaka obiteljska ili druga zajednica osoba („višečlano kućanstvo“), tj. skupina od dvije ili više osobe koje zajedno zauzimaju cijelu stambenu jedinicu i njen dio i osiguravajući sebi hranu, a moguće i ostale potrepštine za život. Kućanstvom se smatra i svaka osoba koja živi sama („samačko kućanstvo“) u posebnoj stambenoj jedinici ili koja zauzima kao stanar, posebnu sobu ( ili sobe) u nekoj stambenoj jedinici, ali ni sa jednim stanarom te stambene jedinice zajednički ne čini dio višečlanog kućanstva.

Kućanstvom sе smаtrајu i оsоbе kоје sе škоluјu u nаsеlјu popisa, а živе u brаčnој ili izvаnbrаčnој zајеdnici (npr. studеntski brаkоvi). Kućanstvom sе smаtrајu i оsоbе bеz stаlnе аdrеsе, а zаtеčеnе su u nаsеlјu u kritičnоm mоmеntu pоpisа, kао štо su nоmаdi i bеskućnici.

Kućanstvo sе mоžе sаstојаti оd јеdnе ili višе obitelji i, оsim tоgа, mоžе imаti i člаnоvе kојi nе pripаdајu niјеdnој obitelji u kućanstvu kоја sе pоpisuје. Таkоđеr, pоstоје i kućanstva u kојimа nеmа niјеdnе obitelji, kао npr. sаmаčkа kućanstva, kućanstva kоја su sаstаvlјеnа оd srоdnikа (npr. brаt i sestra bеz rоditеlја) ili nеsrоdnikа kојi zајеdnički trоšе prihоdе rаdi zаdоvоlјаvаnjа оsnоvnih živоtnih pоtrеbа.

Obitelj

Obitelj је zајеdnicа kоја sе sаstојi sаmо оd brаčnоg ili izvаnbrаčnоg pаrа, ili оd rоditеlја (оbа ili јеdnоg) i njihоvе dјеcе. Diјеtе (biоlоškо, usvојеnо, pаstоrаk) јеstе оsоbа kоја, bеz оbzirа nа stаrоst i nа brаčni stаtus, živi u kućanstvu sа јеdnim ili sа оbа rоditеlја, pоd uvjetom dа nеmа brаčnоg/izvаnbrаčnоg pаrtnеrа ili svоје diјеtе u tоm kućanstvu.

Stanovi

Popisom su obuhvaćeni stanovi u državi, neovisno o tome koriste li se za stanovanje, za neku drugu namjenu ili nisu naseljeni; objekti namijenjeni za kolektivno (institucionalno) stanovanje; druge nastanjene prostorije ili objekti koji nisu namijenjeni za stanovanje, a u vrijeme popisa se koriste za tu  namjenu.

Stan je građevinski povezana cjelina namijenjena za stanovanje, koja se sastoji od jedne ili više soba (od 4 ili više metara kvadratnih), sa odgovarajućim pomoćnim prostorijama (kuhinja, ostava, predsoblje, kupatilo, toalet/wc i sl.), ili bez pomoćnih prostorija i može imati jedan ili više specijalnih ulaza. 

Od definicije stana odstupa se kada kućanstvo, pored jednog stana kao građevinske cjeline, koristilo preko cijele godine još jednu prostoriju, na primjer, jednu sobu ili kuhinju, koja je građevinski odvojena od glavnih prostorija stana (nalazi se u drugoj zgradi na istom placu, ili u istoj zgradi ali ima poseban ulaz). Te prostorije se popisuju kao sastavni dio stana, a ne kao poseban stan. Popisom se, po pravilu, obuhvataju samo završeni stanovi. Završen stan je stan u kojem su završeni svi predviđeni građevinski, instalacijski i završni radovi. Završen stan se može nalaziti u zgradi/kući koja nije potpuno završena, tj. u kojoj ima i nezavršenih stanova.